O viño

Refráns, ditos e expresións da fala popular relacionados co viño:

Abondan as expresións relacionadas coa inxesta excesiva de viño e os seus efectos, así como cos comportamentos das persoas ebrias.

1. A arrancadeira: a última taza de viño que se tomaba nunha taberna; tamén se dicía "a penúltima" porque pedir a derradeira, segundo os bebedores, daba mala sorte;
2. Achispado: lixeiramente ebrio; contento;
3. Alpiste: bebida alcohólica, principalmente viño ou caña;
4. Bautiza-lo viño: engadirlle auga; adulteralo para obter un maior beneficio;
5. Canto peor é o viño, millor é a caña: dise moito da comarca do Ulla;
6. Coller unha cogorza: emborracharse;
7. Coller unha petenera: embriagarse, beber en exceso;;
8. Con pan e viño ándase o camiño;
9. Darlle ó alpiste: beber en exceso, embriagarse;
10. Empinar o cóbado;
11. Empiparse;
12. Era o viño o que falaba por el: expresaba sentimentos e ideas que non sería capaz de deixar que afloraran, por recato ou educación, estando sobrio;
13. Estar trompa: estar ebrio; por iso á rúa do Franco, en Santiago de Compostela, lle chaman "a senda dos elefantes";
14. Gasta en festas e viño o que lle has de deixar ós sobriños;
15. O beber quita o comer;
16. O borracho solta o que ten no papo: refírese ós efectos desinhibidores do alcohol;
17. Ó catarro dalle co xarro;
18. O comer pide o beber;
19. O que o saiba beber ten que sabelo mexar: refírese a aquelas persoas que, ó beber alcohol en exceso, vólvense agresivas ou, simplemente fáltanlle ó respeto ós de mais;
20. Parroquianos: clientes habituais dunha taberna; ter moita parroquia era ter moitos clientes;
21. Polo San Martiño avilla o teu viño: San Martiño celébrase o 11 de novembro;
22. Polo San Martiño avilla o teu viño e mata o teu porquiño;
23. Poñerse contento: beber en exceso, embriagarse;
24. Sopas de pan e viño quente fan ó home valente;
25. Ter unha curda: estar ebrio;

Manoliño foi ó viño,

rompeu o xerro no camiño,

pobre xerro, pobre viño,

pobre cú de Manoliño,

aprendíanlle as avoas ós nenos máis pequenos. Castelao adícalle un dos seus debuxos a esta retahíla.

Coplas:

Pra sardiñas frescas, Vigo;

pra bo viño, Ribadavia;

e pra mulleres bonitas

Ourense que ten a fama.

Os cregos e os taberneiros

teñen moito paracido:

os cregos bautizan nenos

e os taberneiros o viño.