As comidas das festas (2)

Os convidados á festa eran os festeiros. Para chamar á festa seguíanse unhas complexas normas protocolarias non escritas, pero seguidas minuciosamente polos paisanos.

Estas normas estaban basadas fundamentalmente nos sistemas de parentesco:

- sanguíneo;

- político (por matrimonio);

- espiritual (padriños e afillados);

Ós festeiros convidábaselles a festa dun xeito persoal; con certa anticipación o home da casa, case sempre á noitiña ía expresamente á casa dos seus parentes para "chamalos"; dábase por feito que esta invitación era extensiva a tódalas persoas da cas, se ben na práctica nunca ían todos; por suposto non acodían os que estiveran de loito recente; se o loito era por algún da casa ou parente en primeiro grao falecido no último ano, xa non se lles chamaba; tampouco ían as muleres que estiveran dándolle de mamar ó fillo e, por último sempre quedaba alguén na casa para atender ós animais (muxi-las vacas, darlle de comer ós porcos...), ós vellos ou ós enfermos.

Como a invitación era recíproca, cada familia tiña en conta o número de persoas da outra que acodiran na derradeira ocasión á súa festa.

Se a familia convidada tiña un parentesco político (por matrimonio), o número de persoas que acodían era máis reducido que se o parentesco era sanguíneo.

Se o parentesco era espiritual (padriños e afillados), só se entendía a invitación para o interesado e un acompañante.

Un mozo non ía á festa acompañado da súa moza nen ó revés se non tiñan posto o casamento, e aínda así, tanto un coma a outra soía facerse acompañar dun irmán ou doutra persoa da casa.

Pero como non era raro que un mozo e un ha moza tiveran familiares na mesma parroquia, cada un ía á casa dos seus parentes para coincidir logo no baile.

Á festa tamén podían convidar a algunha persoa coa que non tiveran parentesco, pero tiña que ser alguédn co que houbera moita confianza.

O que ía á festa a unha casa contraía o compromiso ímplicito de convidar á súa cado estivera de festa.

Á hora de dicidir que persoas da familia irían á festa a outra casa, tamén tiñan en conta as idades e o interés ou non de emparentar ou non na parroquia que se visitaba. Se tiñan interés por emparentar mandaban ós mozos e se non ían os máis vellos.

Todos estes costumes facían que nas casas se xuntaran moitas persoas, co conseguinte gasto en comida e bebida. Pouco a pouco a celebración das festas patronais foi decaíndo en beneficio doutras celebracións de carácter máis persoal: cumpleanos, aniversarios de voda, primeiras comnións, bautizos, etc.

Fragmento dos Diarios de Mariana Canabal:

"Soían chegar á media mañán, estreando calzado e roupa ou, polo menos, ataviados cos millores traxes que tiveran; se estaban de loito non podían ir á festa.

"A partires de mediados dos anos 60, despois do Concilio Vaticano II, cando se modificaron as normas sobre o tempo que debía pasar desde a última inxesta de alimentos ata a Comunión, ofrecíaselles un tentempé, antes non, porque non se podía comulgar ata pasadas tres horas.

Ían á misa cantada coa familia que os convidara, participaban no baile da saída da misa e logo xantaban durante horas; tamén ían ó baile da noite a despois a cear á casa na que estaban convidados; logo uns marchaban durmir á súa e outros quedaban para o outro día...